Wprowadzenie do Gotu Kola
Gotu Kola (Centella asiatica), znana jako wąkrotka azjatycka, to roślina o bogatej historii stosowania w medycynie tradycyjnej Azji. Powszechnie znana jako mandukparni lub indyjski grosz wodny, była używana w tradycji ajurwedyjskiej Indii przez tysiące lat i została wymieniona w historycznym 'Sushruta Samhita', starożytnym indyjskim tekście medycznym.
Opinie z badań klinicznych - funkcje poznawcze
Badanie porównawcze z kwasem foliowym
Badanie z 2016 roku porównywało skuteczność ekstraktu Gotu Kola (750 mg i 1000 mg dziennie) z kwasem foliowym (3 mg dziennie) w poprawie funkcji poznawczych po udarze u 48 pacjentów przez 6 tygodni.
Wyniki badania:
- Wszystkie grupy wykazały poprawę funkcji poznawczych
- Nie było znaczącej różnicy między grupami, co wskazuje, że Gotu Kola jest tak skuteczna jak kwas foliowy w poprawie poznawczych zaburzeń naczyniowych po udarze
- Gotu Kola okazała się bardziej skuteczna w poprawie domeny pamięci
Badanie z ćwiczeniami wielokomponentowymi
Randomizowane badanie kontrolowane z 2022 roku obejmowało 60 uczestników w wieku 74,6±7,3 lat z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi, którzy otrzymywali 500 mg ekstraktu Gotu Kola dwukrotnie dziennie przez 12 tygodni.
Kluczowe wyniki:
- Grupy otrzymujące Gotu Kola miały znacząco wyższe wyniki w testach MMSE, Digit Span Forward i Digit Span Backward (P<0.01) oraz niższe wyniki w Trail Making Test części A i B (P<0.01)
- Obniżenie markerów zapalnych (TNF-α) i stresu oksydacyjnego
- Negatywna korelacja między poprawą funkcji wykonawczych a zmniejszeniem TNF-α
Opinie z badań - właściwości przeciwlękowe
Badanie reakcji przestraszenia akustycznego
Podwójnie ślepe, kontrolowane placebo badanie wykazało, że Gotu Kola znacząco zmniejszyła amplitudę szczytowej reakcji przestraszenia akustycznego 30 i 60 minut po podaniu w porównaniu z placebo.
Obserwowane efekty:
- Gotu Kola nie miała znaczącego wpływu na samoocenę nastroju, tętno ani ciśnienie krwi. Te wstępne odkrycia sugerują, że Gotu Kola ma właściwości przeciwlękowe
- Brak efektów ubocznych na parametry fizjologiczne
- Szybkie działanie już po godzinie od podania
Badanie z zaburzeniami lękowymi
Badanie z 70% etanolowym ekstraktem z części nadziemnych Centella asiatica w dawce 500 mg dwa razy dziennie (łącznie 1000 mg) u osób z uogólnionymi zaburzeniami lękowymi przez 60 dni wykazało czasozależne redukcje lęku, które osiągnęły 13,1% po 30 dniach i 26% na końcu badania.
Opinie z badań klinicznych - niewydolność żylna
Badanie z hipernagią żylną
Badanie z 2001 roku wykazało, że uczestnicy, którzy otrzymywali 60 mg frakcji triterprenowej Gotu Kola dwa razy dziennie przez 8 tygodni, doświadczyli poprawy zdrowia żył. Wszyscy uczestnicy mieli schorzenia ze znacznym zajęciem żył, takie jak ciężkie nadciśnienie żylne.
Dokumentowane korzyści:
- Poprawa funkcji żył u pacjentów z ciężkim nadciśnieniem żylnym
- Zmniejszenie obrzęków kostek
- W podwójnie ślepym badaniu klinicznym z udziałem 87 pacjentów z przewlekłą nadciśnieniową mikroangiopatią żylną stosowano dwie formy dawkowania CATF (30 mg/dzień i 60 mg/dzień) przez 60 dni i nie zaobserwowano niechcianych efektów
Mikroangiopatia cukrzycowa
Drugie badanie wykazało, że ekstrakty Gotu Kola pomogły w mikroangiopatii cukrzycowej poprzez poprawę funkcji żył. Było to szczególnie istotne dla pacjentów z cukrzycą, którzy często cierpią na problemy naczyniowe.
Opinie ekspertów i instytucji medycznych
Memorial Sloan Kettering Cancer Center
Memorial Sloan Kettering Cancer Center zauważa, że tylko kilka badań laboratoryjnych i ludzkich sugeruje, że Gotu Kola może redukować zapalenie i przyspieszyć gojenie ran. Jednak krem miejscowy nie zapobiegał ani nie opóźniał zapalenia skóry popromiennego u pacjentek z rakiem piersi poddawanych leczeniu. Potrzebne są dodatkowe badania.
Ocena funkcji poznawczych
Wstępne badanie sugeruje korzyść, ale meta-analiza nie znalazła wystarczająco silnych dowodów na poparcie stosowania Gotu Kola w celu poprawy funkcji poznawczych. Potrzebne są większe, dobrze zaprojektowane badania.
Bezpieczeństwo stosowania - opinie z badań
Badania toksyczności
Ostra dawka doustna 10g/kg ekstraktu Centella asiatica ECa-233 (80% saponin) nie wykazała ostrej toksyczności u myszy obserwowanych przez 14 dni, a w badaniu przewlekłym dawki do 1g/kg dziennie przez 90 dni nie były związane z żadnymi klinicznie istotnymi objawami toksykologicznymi.
Potencjalne działania niepożądane
Z badań klinicznych wynikają następujące obserwacje:
- Nie zaobserwowano znaczących zmian u pacjentów otrzymujących placebo i kontrolnych leczonych CATF
- Rzadkie przypadki problemów z wątrobą - Istnieje kilka opisów przypadków, które wskazują na związek przyczynowy produktów zawierających Centella asiatica, ponieważ objawy pojawiają się ponownie po reintrodukcji
Dawkowanie według badań klinicznych
Skuteczne dawki z badań
Na podstawie badań klinicznych:
- Standaryzowany ekstrakt CA zawierający do 100% całkowitych saponin (triterpeny), 60 mg raz lub dwa razy dziennie, są często używane w nowoczesnym ziołolecznictwie
- 500 mg dwa razy dziennie - skuteczne w badaniach funkcji poznawczych
- 750-1000 mg dziennie - efektywne po udarze mózgu
- 60 mg frakcji triterpenowej - skuteczne w leczeniu problemów żylnych
Formy podawania według tradycji
Suszone liście Gotu Kola jako herbata, poprzez dodanie 1-2 łyżeczek (5-10 g) do około 2/3 szklanki (150 ml) wrzątku i pozwolenie na naciąganie przez 10-15 minut, zwykle sugeruje się trzy filiżanki (750 ml) dziennie.
Ograniczenia badań i potrzeby przyszłości
Obecne ograniczenia
Mechanizm działania i możliwa toksyczność muszą być dalej badane na dużej próbie, co może rzucić światło na precyzyjne mechanizmy łagodzenia wielu innych stanów związanych z OUN, takich jak depresja i zaburzenia snu, oprócz lęku.
Trwające badania
Obecnie trwa badanie pilotażowe prowadzone przez National Centre for Complementary and Alternative Medicine (NCCAM) w Oregon, USA, w celu zbadania bezpieczeństwa, tolerancji i skuteczności wybranych triterpeny Centella asiatica (CAST). W tym randomizowanym, podwójnie ślepym badaniu II fazy CA jest oceniana jako leczenie neuropatii cukrzycowej.
Interakcje z lekami - ostrzeżenia ekspertów
Badania laboratoryjne sugerują, że Gotu Kola może zwiększać ryzyko działań niepożądanych leków będących substratami CYP450. Istotność kliniczna nie została jeszcze określona.
Potencjalne interakcje:
- In vitro Gotu Kola hamuje CYP450 1A2, 2C9, 2D6, 3A4 i 2C19 i może wpływać na stężenie wewnątrzkomórkowe leków metabolizowanych przez te enzymy
- Szczególna ostrożność przy lekach przeciwzakrzepowych
- Możliwe wzmocnienie działania leków uspokajających
Porównanie z innymi adaptogenami
Specjaliści często porównują Gotu Kola z innymi adaptogenami. W kontekście bezpiecznych granic stosowania, warto zapoznać się z informacjami o granicach wieku przy stosowaniu innych adaptogenów oraz wpływem na poziom kortyzolu.
Perspektywy przyszłych badań
Obecny przegląd wskazuje na wielokrotne użyteczne efekty kliniczne Centella asiatica, szczególnie w związanych z wiekiem spadkach funkcji poznawczych. Dalsze długoterminowe badania pomogą określić dokładny mechanizm, przez który CA wpływa na związane z wiekiem zmiany w nastroju i funkcjach poznawczych.
Obszary wymagające dalszych badań:
- Mechanizmy neuroprotekcyjne
- Długoterminowe bezpieczeństwo
- Optymalne dawkowanie dla różnych wskazań
- Interakcje z innymi suplementami i lekami
Wysokiej jakości produkty Gotu Kola i innych adaptogenów znajdziesz na Spectrum Herbs, gdzie dostępne są suplementy spełniające najwyższe standardy jakości.
Podsumowanie opinii naukowych
Na podstawie dostępnych badań klinicznych Gotu Kola wykazuje obiecujące właściwości w kilku kluczowych obszarach:
Potwierdzone naukowo korzyści:
- Poprawa funkcji poznawczych, szczególnie pamięci
- Skuteczność w leczeniu niewydolności żylnej
- Właściwości przeciwlękowe bez wpływu na parametry życiowe
- Dobra tolerancja w zalecanych dawkach
Obszary wymagające dalszych badań:
- Gojenie ran u ludzi
- Długoterminowe bezpieczeństwo
- Precyzyjne mechanizmy działania
- Interakcje z lekami
Zalecenia ekspertów:
- Konsultacja z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania
- Szczególna ostrożność przy problemach wątrobowych
- Monitoring przy jednoczesnym przyjmowaniu leków
- Wybór wysokiej jakości produktów standaryzowanych
Opinie naukowe wskazują na Gotu Kola jako obiecujący adaptogen, jednak podkreślają potrzebę dalszych badań dla pełnego potwierdzenia wszystkich potencjalnych korzyści.
Bibliografia
[1] Bradwejn, J., et al. (2000). A double-blind, placebo-controlled study on the effects of Gotu Kola (Centella asiatica) on acoustic startle response in healthy subjects. Journal of Clinical Psychopharmacology, 20(6), 680-684.
[2] Farhana, K. M., et al. (2016). Effectiveness of gotu kola extract 750 mg and 1000 mg compared with folic acid 3 mg in improving vascular cognitive impairment after stroke. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2016, 2795915.
[3] Gohil, K. J., et al. (2010). Pharmacological review on Centella asiatica: A potential herbal cure-all. Indian Journal of Pharmaceutical Sciences, 72(5), 546-556.
[4] Cesarone, M. R., et al. (2001). Effects of the total triterpenic fraction of Centella asiatica in venous hypertensive microangiopathy: a prospective, placebo-controlled, randomized trial. Angiology, 52 Suppl 2, S49-54.
Czytaj więcej

Regeneracja układu nerwowego - skuteczne sposoby na jego wzmocnienie Czym jest regeneracja układu nerwowego Regeneracja układu nerwowego to proces odnowy i naprawy komórek nerwowych, który może prz...

Suplementy wspomagające pamięć i koncentrację - Kompletny przewodnik po naturalnych nootropikach W dzisiejszych czasach problemy z koncentracją i pamięcią dotykają coraz większej liczby osób. Ciągł...